Wypadek przy pracy wiąże się z koniecznością podjęcia szeregu i dopełnienia wielu formalności, których pominięcie może skutkować nawet odpowiedzialnością karną. W pierwszej kolejności musisz wiedzieć i zapewnić aby odpowiedzialny pracownik wiedział jakie zdarzenia Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 poz. 1205), (dalej: „ustawa wypadkowa”) kwalifikuje jako wypadki przy pracy. Dzięki temu unikniesz tak zbędnych formalności, jak i konsekwencji niedopełnienia obowiązków, w przypadku, gdy dane zdarzenie należy zakwalifikować jako wypadek przy pracy.
Pojęcie wypadku przy pracy
Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy wypadkowej wypadkiem przy pracy jest zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Do takiego zdarzenia musi dojść:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych (np. gdy pracownik zajmujący się uzdatnianiem wody poparzy się chemią podczas zwykłych czynności);
- >podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia (np. gdy pracownik w celu zdjęcia segregatorów z górnej półki w biurze wspina się na drabinę i z niej spada),
- >w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (np. wypadek samochodowy przedstawiciela handlowego jadącego podpisać umowę z klientem).
Za wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy uznaje się wypadek, któremu pracownik uległ:
- w czasie podróży służbowej, w okolicznościach innych niż określone w definicji wypadku przy pracy, chyba że wypadek został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe (art. 3 ust. 2 ustawy wypadkowej).
Ponadto, za wypadek przy pracy, na podstawie art. 3 ust. 3 ustawy wypadkowej uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu m.in. podczas:
- uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
- wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
- odbywania szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego dorosłych lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;
- wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania pracy na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3;
- współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
- wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Wypadek przy pracy wpływa zarówno na sytuację prawną pracownika, jak i pracodawcy. Poniższa procedura ma na celu przedstawienie kolejnych czynności, jakie należy wykonać w przypadku, gdy dojdzie do wypadku przy pracy.
Krok pierwszy:
Udzielenie pomocy, eliminacja lub minimalizacja zagrożenia
Krok drugi:
Zabezpieczenie miejsca wypadku
Krok trzeci:
Wezwanie profesjonalnej pomocy
Krok czwarty:
Zawiadomienie okręgowego inspektora pracy oraz innych organów
Krok piąty:
Utworzenie zespołu powypadkowego
Krok szósty:
Przeprowadzenie postępowania powypadkowego (dochodzenie powypadkowe)
Krok siódmy:
Sporządzenie protokołu powypadkowego
Krok ósmy:
Zapoznanie poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem
Krok dziewiąty:
Zatwierdzenie protokołu powypadkowego
Krok dziesiąty:
Przekazanie zatwierdzonego protokołu powypadkowego pracownikowi
Krok jedenasty:
Przekazanie protokołu powypadkowego właściwemu inspektorowi pracy.
Krok dwunasty:
Rejestr wypadków przy pracy